Dat hangt ervan af. Pas indien de zaak door een advocaat moet worden behandeld, en dus de zaak er een is waarbij er sprake is van verplichte procesvertegenwoordiging, dan is er recht op vrije advocaatkeuze. Je kunt altijd vragen of de zaak naar een ander kan, maar dat wordt vaak geweigerd. Vragen stata vrij.

Dat klopt, een arbeidszaak is niet alleen voorbehouden aan advocaten, doch soms biedt dan de geschillenregeling uitkomst. Indien er tussen u en de verzekeraar een verschil van inzicht bestaat over de aanpak dan kunt u een second opinion vragen.

Rechtsbijstandverzekeraars zijn verplicht u als verzekerde de vrije advocaatkeuze te bieden als een procedure bij de kantonrechter of bestuursrechter wordt gestart. Dit is geregeld in de Europese richtlijn 87/344/EEG en het daarop gebaseerde art. 4:67 Wet op het financieel toezicht.
U (de verzekerde dus) heeft wettelijk aanspraak op kosteloze bijstand van een advocaat naar vrije keuze zodra een gerechtelijke of administratieve procedure wordt gevoerd, dus ook buiten het proces- monopolie van de advocatuur, zoals bij de kantonrechter of bestuursrechter.

Zoals blijkt uit de memorie van antwoord (TK 1988-1989, 21 076, nr. 6, p. 6) ontstaat de vrije advocaatkeuze zodra de verzekeraar iemand verzoekt juridische bijstand te verlenen in een procedure, waarbij het niet ter zake doet of deze bijstandsverlener in loondienst aan de verzekeraar is verbonden dan wel onafhankelijk van die verzekeraar praktijk voert. Zodra bijvoorbeeld een procedure bij de kantonrechter wordt gevoerd, ontstaat het recht op vrije advocaatkeuze. De minister formuleert dit aldus (p.6 MvA):
‘dat een verzekerde vrije advocatenkeuze heeft zodra een advocaat of andere deskundige gevraagd wordt de belangen van de verzekerde in een gerechtelijke of administratieve procedure te verdedigen, te vertegenwoordigen of te behartigen. Het tijdstip van inschakeling van een advocaat of een andere deskundige is ter beoordeling van de verzekeraar. Wordt hiertoe besloten dan is de keuze aan de verzekerde om een van de verzekeraar onafhankelijke advocaat c.q. deskundige of een deskundige in dienst van de verzekeraar aan te wijzen. [...] De vrije keuze is aan de orde wanneer een gerechtelijke of administratieve procedure wordt ingesteld. Bij sommige van deze procedures zijn alleen advocaten rechtens bevoegd en bij andere is dat in beginsel iedereen. De vrije keuze is daarom niet alleen aan de orde bij procedures die specifieke beperkingen opleggen aan de personen die hierin een cliënt vertegenwoordigen.’
Weliswaar bepaalt de verzekeraar [de polis] het moment waarop een procedure zal worden gevoerd, maar zodra een procedure wordt ingesteld, bepaalt de verzekerde wie voor hem in die procedure als raadsman optreedt, hetzij een (deskundige) jurist in loondienst van de verzekeraar, dan wel een (deskundige) externe derde, hetzij een externe advocaat.
Met zoveel woorden bevestigt de minister dat ter zake van het honorarium van deze advocaat geen kosten bij de verzekerde in rekening mogen worden gebracht noch beperkingen aan het uurtarief van de advocaat mogen worden gesteld (behoudens de aanvaardbaarheid van een totaal kostenmaximum per zaak).